Wszystko co powinniśmy wiedzieć o BADANIU URODYNAMICZNYM

Badanie urodynamiczne jest badaniem inwazyjnym, ale wykonywane przez osoby z odpowiednim doświadczeniem, nie jest bolesne, ani nieprzyjemne. Pozwala natomiast kompleksowo ocenić stan pęcherza moczowego i cewki, co znacząco może przyczynić się do postawienia trafnej diagnozy. Warto poznać elementy tego badania i ich mechanizm, aby lepiej się do niego przygotować.

Badanie urodynamiczne – wskazania

Mikcja, czyli oddawanie moczu, jest procesem, którego kontroli człowiek uczy się w pierwszych latach życia. Polega na synchronizowanym działaniu mięśnia wypieracza moczu, zwieracza cewki moczowej i mięśni dna miednicy. Prawidłowy proces przebiega w taki sposób, że tworzący się w nerkach mocz spływa moczowodami do pęcherza, w którym znajduje się mięsień zwany wypieraczem moczu. Gdy mocz spływa do pęcherza, wypieracz jest rozluźniony, gdy w pęcherzu zgromadzi się odpowiednia ilość moczu, dochodzi do skurczu wypieracza i mocz zostaje wydalony na zewnątrz. Odwrotnie działają z kolei zwieracz cewki moczowej i mięśnie dnia miednicy (wspomagane dźwigaczami odbytu). Ich zadaniem jest nie przepuszczanie moczu do czasu jego wydalenia, dlatego w czasie napełniania pęcherza moczowego pozostają w skurczu, a rozluźniają się w czasie mikcji.

Gdy proces ten jest zaburzony, może dojść do wystąpienia szeregu objawów chorobowych, które wymagać będą diagnostyki, m.in. w postaci badania urodynamicznego. Badanie wykonywane jest na zlecenie lekarza, a wskazaniem do jego przeprowadzenia jest występowanie objawów takich jak:

nietrzymanie moczu, czy też naglące nietrzymanie moczu,
częstomocz,
parcia naglące,
zatrzymanie moczu,
osłabienie strumienia moczu bądź przerywane oddawanie,
zaleganie moczu po mikcji,
nietrzymanie moczu.

Badanie warto wykonać również u osób, które cierpią na częste infekcje układu moczowego.

Jak przygotować się do badania urodynamicznego?

Przed badaniem urodynamicznym nie trzeba być na czczo. Warto jednak na dobę przed wprowadzić lekkostrawną dietę i odstawić napoje gazowane. Rano przed badaniem należy oddać mocz oraz wypróżnić się (niekiedy zalecane jest wykonie lewatywy lub użycie środków przeczyszczających), można zjeść lekkostrawne śniadanie. Jeżeli jest taka możliwość, pacjent powinien zgłosić się na badanie z pełnym pęcherze, jeżeli dolegliwości, jakie ma, nie pozwalają na to, nie powinni narażać się na dodatkowy ból oraz stres i przyjść w możliwie najbardziej komfortowym dla siebie stanie. Należy pamiętać o wykonaniu toalety całego ciała. Przeciwskazaniem do badania jest aktywna infekcja dróg moczowych, dlatego przed badaniem urodynamicznym konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu. Badanie nie zostanie również przeprowadzone w trakcie miesiączki.

Badanie urodynamiczne – krok po kroku

Pod pojęciem badania urodynamicznego kryje się tak naprawdę kilka badań wykonywanych w czasie jednej wizyty w gabinecie urologa. Cała procedura trwa zazwyczaj do 60 do 90 minut. Wykonywane badania to zazwyczaj:

badanie przepływu moczu przez cewkę moczową (uroflowmetria);
USG jamy brzusznej, pozwalające ocenić zaleganie moczu po mikcji;
cystometria, mierząca ciśnienia panujące w pęcherzu moczowym i w jamie brzusznej;
cystometria mikcyjna, która pozwala na zróżnicowanie osłabionej kurczliwości wypieracza od przeszkody podpęcherzowej;
profilometria, która pozwala na zmierzenie spoczynkowego i wysiłkowego ciśnienia w cewce i długości czynnościowej cewki, a także na stwierdzenie niestabilności cewki.

Uroflawometria

Pierwszym etapem badania urodynamicznego jest uroflawometria, czyli badanie przepływu moczu przez cewkę moczową. Pacjent w intymnym pomieszczeniu, oddaje mocz do przepływomierza (z wyglądu przypominający sedes), który analizuje jego strumień, pod katem objętości oraz szybkości przepływu. Wyniki wysyłane są od razu do komputera lekarza i różnią się w zależności od wieku i płci pacjenta.

USG jamy brzusznej

Po oddaniu moczu lekarz przeprowadzi USG jamy brzusznej, które pomoże ustalić zaleganie moczu po mikcji.

Cystometria

Badanie wykonywane jest na fotelu urologiczno-ginekologicznym na plecach z rozchylonymi nogami, należy rozebrać się do niego od pasa w dół. Płynem dezynfekującym obmywa się okolice ujścia zewnętrznego cewki, następnie używa się żelu do znieczulania miejscowego, który jest wprowadzany do cewki moczowej. Po użyciu znieczulenia miejscowego, do pęcherza moczowego wprowadzany jest cewnik, drugi umieszczany jest w odbytnicy (do obu podłączone są przetworniki ciśnienia). W okolicach odbytu przyklejane są elektrody. Badanie w pierwszej fazie polega na napełnieniu pęcherza moczowego przez wprowadzenie cewką jałowego płyny – zazwyczaj sól fizjologiczna o temperaturze ciała. Podczas napełniania pęcherza sprawdzane jest ciśnienie panujące w pęcherzu oraz jamie brzusznej.

Cystometria mikcyjna

Jest to druga faza cystometrii, która polega na obserwacji oddawania zawartości pęcherza z założonymi cewnikami. Podczas badania sprawdza się tempo oddawania moczu oraz wykonuje się pomiar ciśnienia wypieracza.

Profilometria

W specjalnym cewniku wprowadzonym do pęcherza umieszczone są czujniki, które badają ciśnienie wewnątrz cewki moczowej oraz ciśnienie w pęcherzu moczowym.

Czy badanie urodynamiczne jest bezpieczne?

Po wykonaniu badania urodynamicznego niekiedy dochodzi do niegroźnych powikłań. Są to głownie uczucie pieczenia i dyskomfortu przy oddawaniu moczu co jest związane z podrażnieniami spowodowanymi przez cewnik. Niekiedy również dojść do infekcji dróg moczowych, dlatego lekarz po wykonaniu badania może zalecić przyjmowanie przez kilka dni antybiotyku bądź innych leków wspomagających.

Badanie urodynamiczne jest refundowane dla osób posiadających ubezpieczenie w NFZ. W przypadku nieposiadania ubezpieczenia, koszt badania wyniesie 300 – 1200 zł.